Rejestr BDO, kto jest zwolniony z wpisu do rejestru BDO – gospodarka odpadami

BDO – Baza danych o produktach i opakowaniach oraz gospodarce odpadami (BDO) – ogólnopolski system, który ma na celu rejestrowanie wszystkich kroków podejmowanych w związku z szeroko rozumianą gospodarką odpadami. Uwzględnione są w nim odpady:

wytworzone,
transportowane,
zbierane,
przetwarzane,

a także produkty w opakowaniach, które są wprowadzane do obrotu gospodarczego.

Rejestr BDO to zgodnie z art. 82 ust. 1 ustawy o odpadach z dnia 14 grudnia 2012 roku (tj. z dnia 3 marca 2022 r. Dz.U. z 2022 r. poz. 699) to system teleinformatyczny, dysponujący bazą danych o podmiotach, które wprowadzają do obrotu produkty i produkty w opakowaniach, a ponadto gospodarujących odpadami. Rejestracja w BDO umożliwia gromadzenie danych związanych z gospodarką odpadami i unaocznia, pozwala na weryfikację, spełnianie przez przedsiębiorców rozmaitych obowiązków. Rejestr ten prowadzony jest wyłącznie w postaci elektronicznej. Głównym jego celem jest kontrola przez odpowiednie instytucje ilości wytwarzanych odpadów w danej formie, a także ochronę środowiska w szerokim ujęciu. Baza danych o produktach i opakowaniach oraz gospodarce odpadami (BDO) prowadzona jest przez marszałków województw.

W bazie BDO muszą zarejestrować się wszystkie podmioty, które transportują, zbierają, odbierają, przetwarzają i utylizują odpady, a także, czy raczej przede wszystkim, wytwórcy odpadów. Wszystkie te podmioty obarczone są obowiązkiem prowadzenia ewidencji odpadów.

Należy zatem zadać sobie pytanie czy każda osoba, prawna czy fizyczna, powinna być uwzględniona w BDO?

Podmioty obarczone obowiązkiem rejestracji powinny zalogować się do systemu BDO zamieszczonego na stronie internetowej www.bdo.mos.gov.pl poprzez prywatne konto na platformie Profil Zaufany, a następnie należy wypełnić oraz przesłać wniosek rejestrowy. Konsekwencje braku rejestracji mogą być bardzo poważne. Są one natury finansowej – brak wymaganej rejestracji w systemie może spowodować nałożenie administracyjnej kary pieniężnej w wysokości od 5000 zł do aż 1 000 000 zł.

Art. 51 ust. 2 ustawy o odpadach wskazuje, iż wpisowi do rejestru nie podlegają:

osoby fizyczne oraz jednostki organizacyjne niebędące przedsiębiorcami, które wykorzystują odpady na potrzeby własne;
podmioty władające powierzchnią ziemi, na której są stosowane komunalne osady ściekowe do: uprawy roślin przeznaczonych do produkcji kompostu lub uprawy roślin nieprzeznaczonych do spożycia i do produkcji pasz,
podmioty, które prowadzą nieprofesjonalną działalność w zakresie zbierania odpadów opakowaniowych i odpadów w postaci zużytych artykułów konsumpcyjnych, jak np. leki i opakowania po nich,
transportujący wytworzone przez siebie odpady
wytwórcy odpadów będący rolnikami gospodarującym na powierzchni poniżej 75 ha, o ile nie podlega wpisowi do rejestru na podstawie art. 51 ust. 1;

W bazie danych o produktach i opakowaniach oraz o gospodarce odpadami muszą być zarejestrowane wszelkie podmioty, które uczestniczą w gospodarce odpadami, a mianowicie:

wytwórcy odpadów oraz ich właściciele za wyjątkiem podmiotów, które nie podlegają wpisowi do Rejestru,
transportujący odpady,
odbierający odpady.

BDO, a odpady komunalne. Wiele podmiotów nie wie i błędnie dokonuje rejestracji typowych odpadów komunalnych. Gdy dany podmiot wytwarza jedynie śmieci o charakterze i składzie odpadów komunalnych, nie jest obowiązany do rejestracji w systemie BDO. Tego typu odpady można wyrzucać do zwykłych śmietników, kontenerów przeznaczonych na dany rodzaj odpadów. Jeśli podmiot prowadzący działalność gospodarczą mieści się np. w lokalu mieszkalnym, to jak najbardziej może korzystać z lokalnych, osiedlowych pojemników na śmieci. Jednak już niewielkie podmioty, które wytwarzają odpady w sposób regularny, jak np. sklepy spożywcze, mają obowiązek prowadzić ewidencję odpadów.

System BDO został stworzony by posiadać nadzór nad całym obiegiem wytwarzanych, produkowanych odpadów, co prowadzi do tego, iż ważnym elementem zintegrowanego systemu jest przeciwdziałanie nielegalnym procederom związanym z gospodarką odpadami. Wartym podkreślenia jest, iż za gospodarowanie odpadami niezgodne z przepisami można również otrzymać kary pieniężne, a nawet karę pozbawienia wolności. Dlatego też prawidłowa rejestracja w systemie BDO, wpis do rejestru BDO, zgłoszenie odpadów, transport odpadów, winno być przeprowadzoną analizą prawną i faktyczną.

Kary pieniężne od 5 000 do 1 000 000 zł mogą być także zastosowana za nieumieszczenie numeru BDO na dokumentach związanych z prowadzoną działalnością, która jest objęta wymogiem wpisu do rejestru. Z kolei transport odpadów bez wymaganego wpisu do rejestru może spowodować nałożenie kary w wysokości od 2 000 do 10 000 zł. Ma to miejsce także w sytuacji, gdy cały transport został przeprowadzony zgodnie z procedurami, wynikającymi z przepisów, jak np. gdy śmieci zostały dostarczone na właściwe składowiska odpadów. Już sam obrót odpadami, które nie zostały potwierdzone w systemie BDO, uznaje się za niezgodny z prawem i podlega karze. Również niedostarczenie przez podmiot wykonujący usługę transportu odpadów na miejsce przeznaczenia jest zagrożone grzywną od 1 000 do 100 000 zł.

Problematyka systemu BDO, rejestru BDO, rejestracji w BDO, zgłaszania danego rodzaju odpadów, transportu odpadów, ich utylizacji, są kwestiami, które nabierają na znaczeniu, a egzekwowanie obowiązków, wynikających m.in. z ustawy o odpadach, dopiero zaczyna wzrastać w praktyce, co zauważają coraz częściej, zwłaszcza przedsiębiorcy, dlatego też właściwa analiza sposobu gospodarowania odpadami, może uchronić przed licznymi problemami, w tym natury finansowej.

Należy w tym momencie również zaznaczyć i zwrócić uwagę na problematykę przygotowywania i wysyłania rocznych sprawozdań – zestawień informacji o posiadanych, wytwarzanych odpadach, wskazując ich masę, rodzaj – tzw. Kod odpadu oraz ich lokalizację.

Coraz częstsze nowelizacje ustawy o odpadach, czy szerzej, przepisów o gospodarce odpadami, ma na celu podkreślanie zmian w obszarze ochrony środowiska i konieczności wnikliwej analizy prawnej w tym zakresie.

adw. Piotr Pajewski

stan prawny na dzień: 27 czerwca 2023 r.